Joanna Papuzińska łączy w swojej twórczości wszystko, co wiąże się z książką dla dziecka: jest jej twórczynią ,poetką i autorką prozy, znawczynią jej historii, historyczką książki i badaczką literatury i współczesności, krytykiem literackim oraz niestrudzoną popularyzatorką czytelnictwa.
Urodziła się 3 stycznia 1939 roku w Warszawie. Ukończyła studia dziennikarskie na Uniwersytecie Warszawskim /1957/, krótko pracowała w bibliotece dla dzieci i w Wydawnictwie Harcerskim, następnie poświęciła się pracy naukowej. Doktorat uzyskała na podstawie rozprawy o czasopismach dla dzieci Wychowawcza rola prasy dziecięcej, habilitację – na podstawie książki Inicjacje czytelnicze. Problemy pierwszych kontaktów dziecka z książką, należącej do kanonu lektur każdego badacza i studenta zgłębiającego tematykę tej części bibliotekoznawstwa. Jest profesorem zwyczajnym Uniwersytetu Warszawskiego, początkowo związanym z Wydziałem Pedagogiki i Psychologii, od 1982 roku z Instytutem Informacji Naukowej i Studiów Bibliologicznych. Ogłosiła wysoko cenione tomy rozpraw z zakresu historii i współczesności książki dziecięcej, pod jej redakcją ukazały się księgi zbiorowe. Jako badaczka koncentruje swą uwagę na przemianach form książki i literatury dziecięcej, szczególnie wiele miejsca poświęca refleksji nad perspektywą odbioru i odbiorcy, formami upowszechniania książki, metodologią pracy bibliotecznej. Jest wybitnym krytykiem literackim, z jej inicjatywy w 1991 r. powstało czasopismo o książce dla dziecka Guliwer, którym kierowała do roku 2002. Jako pisarka debiutowała w 1956 roku na łamach Świata Młodych opowiadaniem Człowiek o gorącym sercu /o Januszu Korczaku/.
Jej proza i poezja kierowana do dzieci młodszych, łączy fantastykę z realizmem, wyraża doświadczenia i przeżycia dzieciństwa, operuje wyrafinowanym humorem i żartem lirycznym, wprowadza ważne treści psychologiczne i elementy mitologii ludowej. Nasza mama czarodziejka, Czarna jama, Rokiś są to książki, do których dzieci się garną, którymi się cieszą i na których wychowało się wiele pokoleń młodych czytelników. Osobne miejsce w jej twórczości zajmuje autobiograficzny tom Darowane kreski, kameralna, pełna uroku opowieść o dziecięcym przeżywaniu świata wojny i pierwszych powojennych lat.
Prof. Joanna Papuzińska odznaczona została między innymi Złotym Krzyżem Zasługi /1989/, Medalem im. Janusza Korczaka /1994/, Nagrodą Ministra Kultury i Sztuki /1996/, Złotym Medalem Gloria Artis /2005/, Orderem Uśmiechu /2005/ oraz Medalem Polskiej Sekcji IBBY za całokształt twórczości /2005/ oraz Nagrodą Pary Prezydenckiej za wybitne osiągnięcia w twórczości dla dzieci i młodzieży /2014/.
Twórczość literacka
- Tygryski, 1966, 1975, 1982,1987, 1985
- Pims, którego nie ma, 1967, 1975, 2004
- Nasza mama czarodziejka, 1968, 1972, 1978, 1982, 1986, 1988, 1991, 1992, 1994, 1996, 1997, 2001, 2002, 2009, 2014, 2015, 2016
- Ściana zaczarowana, 1969, 1974, 2014
- Śniegowa przygoda, 1969
- Agnieszka opowiada bajkę, 1970, 1972, 1975, 1978, 1983, 1986, 2015
- Lisek Maciuś, 1971, 2003
- A gdzie ja się biedniutki, podzieję?, 1972, 1981
- Czarna łapa: opowieść kolonijna, 1975, 2000
- Wierszyki domowe, 1978
- Pomysł, 1980, 2004
- Uśmiechnięta planeta, 1980
- Wędrowne wierszyki, 1980
- Rokiś wraca, 1981, 1997, 2009
- Jesienna przygoda, 1982
- Wędrowcy, 1983, 1988, 1999, 2006, 2010
- Czarna jama, 1984
- Ja, 1984, 1985
- Rokiś i kraina dachów, 1984, 1997
- Placek zgody i pogody, 1985
- Bajka o smoku niewawelskim. Napisana bez wiedzy i zgody K.M., 1987, 1988
- Rokiś, 1988, 1993, 2000
- Szumikraj, 1993
- Darowane kreski, 1994, 2002
- Skrzydlatek, 1998, 2002
- Agnieszka opowiada bajkę; Placek zgody i pogody, 1999, 2015
- Skrzydlatek i inne opowiadania, 1999, 2007
- Stare i nowe wierszyki domowe, 2001
- Gawęda o Macierzanku, 2002
- Pod bajdułem i inne wiersze, 2002, 2007
- Chwilki dla Emilki, 2004
- Porzucony samochodzik, 2004
- Śpiące wierszyki, 2005
- Była sobie wronka, 2006
- Kapelusze, 2007
- Kołysała mama smoka, 2008
- Rozwesołki czyli Wierszyki zagadkowe, 2008
- Bajki o tacie, 2010
- Opowieść, 2010
- Asiunia, 2011, 2014, 2015
- Krasnoludki pucybutki, 2011
- Król na wagarach, 2011
- Uśmiechnięta planeta i inne czarodziejskie opowieści, 2012
- Wiersze cz. I i II 2012 cz. III 2013 cz. IV 2014,
- Jak się koty urodziły, 2013
- Mój tato szczęściarz, 2013
- Smutna Baba-Jaga, 2013, 2014
- Smok w powidłach, 2014
- Krasnale i olbrzymy, 2015
- Złoty kłębek: wiersze do snu, 2016
Twórczość naukowa
- Wychowawcza rola prasy dziecięcej, 1972
- Czytania domowe, 1975
- Inicjacje czytelnicze – problemy pierwszych kontaktów dziecka z książką, 1975, 1981, 1988
- Zatopione królestwo. O polskiej literaturze fantastycznej XX wieku dla dzieci i młodzieży, 1989, 2008
- Książki, dzieci, biblioteka. Z zagadnień upowszechniania czytelnictwa i książki dziecięcej, 1992
- Dziecko w świecie emocji literackich, 1996
- Dziecięce spotkania z literaturą, 2007
- Drukowaną ścieżką, 2001
- Mój bajarz. Studia i szkice o literaturze młodzieżowej, 2010
- Derliczek czyli Wędrówki literackie, 2013
- Mój bajarz odnowiony. Studia i szkice o literaturze młodzieżowej, 2014
Prace redakcyjne
- Wartości literatury dla dzieci i młodzieży, 1985 /współredaktor/
- Mit dzieciństwa w sztuce młodopolskiej, 1992
- Dzieciństwo i sacrum, t. I 1998, t. II 2000 /współredaktor/
- Kultura literacka dzieci i młodzieży u progu XXI stulecia, 2002 /współredaktor/
- Wandalia Chotomistyczne czyli Rzecz o twórczości w życiu Wandy Chotomskiej, 2002
- Animacja czytelnictwa dziecięcego: koncepcje, doświadczenia, postulaty, 2004 /współredaktor/
- Nikt nie chciał być młodym: materiały z sesji literackiej o twórczości Tadeusza Konwickiego, 2006
- Nie bój Brzechwy. Studia i szkice kleksologiczne, 2010 /współredaktor/
- Wandalia ponownie, 2013
